۱- کیفیتلی زامان کئچیرمک:
اوشاقلارا کتاب اوخوماق چوخ گؤزلدیر. اوشاقلارا کتاب اوخودوغونوزدا، بیرلیکده کیفیتلی زامان کئچیریرسینیز. بیرلیکده کتاب اوخویاراق، هم اوشاق هم ده اؤزونوز، استرسلری آتیب ساکنلشه بیلرسینیز. آیریجا، اوشاقلارا کتاب اوخوماق، اونلارلا سیزین آرانیزداکی باغی درینلشدیریب، گوجلندیرر.
۲- اوشاقلارین دیل باجاریقلارینین گلیشمهسی
اوشاقلارا کتاب اوخودوغونوز زامان، بیر چوخ یئنی، چئشیدلی و فرقلی سؤزجوکلر و جملهلر ائشیدرلر و اونلارین سؤز خزینهسی گئنیشلنر. کتابلاردا اولان سؤزلرین چوخو گونلوک حیاتدا ایشلنمیر.
دیلی یاخشی اؤیرنمهیین اؤنمینی چوخ دا آچیقلاماغا احتیاج یوخدور. هر کس اوچون آیدیندیر کی، انسان بیر چوخ شئیی دیل واسطهسی ایله اؤیرنیر، نظرلرینی دیلی ایله بیلدیریر و حاقلارینی دیلی ایله سووونور. بو اوزدن ده، دیلی یاخشی اؤیرنسه، یاشامدا داها اوغورلو اولاجاقدیر.
۳- اوشاقلارین بیلیمه، اؤیرنمهیه ماراقلارینین آرتماسی
کئچمیشدن بری، کتاب علمین، اؤیرنمهیین سیمگسیدیر. اوشاغا کتاب اوخونارسا، بیلییه، بیلمهیه و اؤیرنمهیه ماراقلانار، درسلرده داها باشاریلی اولار.
نه یازیق کی، بعضی آتا-آنالار و اؤیرتمنلر، اوشاقلارا غیر-درسی کتابلار اوخومور یا دا اوخومالارینی توصیه ائتمیر، بعضاً «درسدن گئری قالار» دئیه اوشاقلاری بو ایشدن منع بئله ائدیرلر!
سانکی، اوشاق کتاب اوخوسا، یا دا اونا کتاب اوخونسا، بللهیی (حافظهسی) دولاجاق دا، درسلرینه یئر قالمایاجاقدیر! یوخ، بللک (حافظه) کتاب اوخوماقلا دولماز! دولار آما گئنیشلنر و تزه شئیلره یئر آچیلار.
کتاب اوخویان اوشاق، متنلردن اؤیرنمهیی اؤیرندییی اوچون، درسلرینی ده یاخشی باشا دوشوب، یاخشی اؤیرهنر.
۴ – اؤیرنمهیی اؤیرنمک
بلکه ده کتاب اوخوماغین، اؤزللیکله ده یاخشی کتابلار اوخوماغین ان اؤنملی فایدالاریندان و درس اوخوماق ایله یاخشی کتابلار اوخوماغین ان بلیرگین فرقلریندن بیری، «اؤیرنمهیی اؤیرنمک»دیر.
مکتبه گئدیب، درس اوخویان شخص اؤیرهنیر؛ آنجاق، یاخشی کتابلار اوخویان شخص «نئجه اؤیرنمهیی اؤیرهنیر».
۵ – خیال گوجونو گلیشدیرمک و یارادیجیلیغی آرتیرماق
کتاب اوخوماغین تمل فایداسی انسانین خیال گوجونو گلیشدیرمک، یارادیجیلیق گوجونو آرتیرماقدیر. انسانلاردا خیال گوجو و یارادیجیلیق اولماسایدی، علم، ادبیات، صنعت، صنایع و… چئشیدلی ساحهلردهکی بوگونکو گلیشمهلر گرچکلشردیمی؟
۶ – ائشدویومون گلیشمهسی
اوشاقلارا کتاب، اؤزللیکله ده ناغیل کتابلاری اوخودوغونوز زامان، اونلار خیال قوروب، اؤزلرینی کتابداکی خاراکئترلرین یئرینه قویار، اونلارلا بیرلیکده سئوینر و یا اوزولرلر و اونلارین سورونلارینی اؤز سورونلاری کیمی گؤرر، او سورونلارین حل یولونو آختارارلار.
بئلهجه، اوشاقلاردا هم سورونلارین حلی باجاریغی گلیشیر هم ده ائشدویوم (ائمپاتی).
۷ – دقت و تیتیزلیکله سئچیلمیش کتابلار
اوخوجان اولاراق، اوشاقلار اوچون سئچدیییمیز کتابلارین اؤیرهدیجی، دوشوندوروجو، خیال گوجونو گلیشدیریجی و عینی زاماندا، چکیجی و اَیلندیریجی اولمالارینا و ان اؤنملیسی، اولومسوز ائتکیلرینین اولمامالارینا اؤزن گؤسترمهیه چالیشیرق.
۸ – آنا دیلینی داها یاخشی اؤیرنمک
اوخوجاندا یاییملانان کتابلار دقتله ترجمه اولونور، کتابین متنی دفعهلرله اوخونوب دقتله اینجهلنیر و دیلبیلگیسی خطالاریندان و یازی یانلیشلاریندان تمیزلنیر و دوزگون اوخونوشلا سسلندیریلیر.
بو کتابلاری اوخوجاندان دینلهیهجک اوشاقلار، آنا دیللرینی داها یاخشی و داها درین بیر بیچیمده اؤیرنه بیلرلر. اونلارین سؤزجوک خزینهسی زنگینلشر.
کتابلارداکی جمله قورولوشلارینین آذربایجان تورکجهسینین دیلبیلگیسینه اویغون اولماسینا چوخ دقت ائتدییمیزدن، اوشاق، آنا دیلیمیزین نحوینی ده چوخ یاخشی اؤیرنه بیلجکدیر.
۹ – اوشاغی ساغلام بیر شکیلده مشغول ائده بیلمک
بالاجا اوشاغینیز وارسا، بعضاً اوشاغینیز تکباشینا اویناماسینی، بیر نئچه دقیقه مشغول اولماسینی، سیزینله ایشینین اولماماسینی ایستهیه بیلرسینیز. هر حالدا، سیز ده، ایشلرینیزه یئتیشمک یا دا دینلنمک ایستهییرسینیز. بئله دوروملاردا، اوخوجان سیزین اوشاغینیزا کتاب اوخویاراق اونو اَیلندیره بیلر.
البته اونوتمایین کی، اؤزونوز ده اوشاغینیزا کتاب اوخومالیسینیز.
مجید عزمی
برای مطالعه این مقاله به فارسی اینجا را کلیک کنید
لینک نصب اپلیکیشن «کتابخانام» اوخوجان
ٔکامئنت یوخدور