«بیرلیک دیرلیکدیر» می، یوخسا «بیرلیک دیریلیکدیر» می؟
آنا دیلیمیزده چوخ گؤزل آتاسؤزلری و دئییملر واردیر. بو آتاسؤزلریمیزدن بیری ده «بیرلیک دیرلیکدیر». بو آتاسؤزوموز بیزی بیرلیگه، بیرلشمگه، بیرلیگیمیزی قوروماغا چاغیریر.
گلین گؤرک بیرلیگیمیز اولسا، آتاسؤزوموزه گؤره، نتیجه‌سی نئجه اولا بیلر؟
بعضاً خالق آراسیندا بو آتاسؤزوموز بو شکیلده ده دئییلیر: «بیرلیک دیریلیکدیر»؛ یعنی «دیرلیک» یئرینه «دیریلیک» دئییلیر. دئملی بو آتاسؤزوموزون ایکی واریانتی واردیر. گلین گؤرک هانسی واریانت داها دوغرودور؟
اوخوجانین الفبا ماهنیلاریندا، «ک حرفینین ماهنیسی»-ندا بو آتاسؤزوموزه دگینمیشیک. ائله بونا گؤره ده بورادا بیر آچیقلاما وئرمگیمیز یئرینده اولار.
ایلک اؤنجه بو ایکی کلمه‌نین معناسینا باخاق:
دیرلیک (dirlik): وارلیق، موجودلوق، یاشاییش، حیات، ساغلیق، گئچیم، دینجلیک.
دیریلیک (dirilik): دیری حالدا اولما، جانلیلیق.
گؤروندوگو اوزره، «دیرلیک»، «دیرلیک»دن داها درین و گئنیش معنالار داشیییر.
بونا دا دقت ائدک: «بیز دیری‌یییکمی یوخسا یاشاییریق؟» دوزدور، یاشاماق، صرف دیری اولماقدان داها اوستوندور.
دئملی آتاسؤزوموزده‌کی کلمه «دیرلیک»دیر و ائله قایناقلاردا دا بئله گلیبدیر:
«کوراوغلونون دیرلیگی ایله،
دلیلرین بیرلیگی ایله،
خان ائیوازین ارلیگی ایله،
قوی تؤکولسون شوخ تئللرین!» (کوراوغلونون قارس سفری)
«بیرلیک دیرلیکدیر.» نه دئمکدیر؟
بیرلیک وارلیقدیر. بیرلیگیمیز اولمازسا، وارلیغیمیز دا اولا بیلمز، یعنی حتی موجود دا اولا بیلمریک، یاشایا بیلمریک، دینجلیگیمیز اولا بیلمز.
«بیرلیک دیریلیکدیر.» نه دئمکدیر؟
بیرلیگیمیز اولسا، دیری قالاریق! بیرلیگیمیز اولسا اؤلمریک!
بورادا بونا دا دقت ائتملی‌ییک کی، بیر چوخ ائتیمولوقا (کلمه کؤکلرینی آراشدیران متخصصلر) گؤره ائله «دیرلیک» کلمه‌سینین کؤکو ده «دیریلیک»دیر؛ یعنی هر ایکی گلمه‌نین ده کؤکو عینی‌دیر، ایکیسینین ده «دیری» کلمه سیندن اورتایا گلمیشدیر. آنجاق زامان کئچدیکجه، «دیرلیک» سؤزجوگو داها گئنیش آنلام قازانمیشدیر.
بیزه بئله گلیر کی، بو آتاسؤزوموزون هر ایکی واریانتی دا دوغرو و آنلاملیدیر؛ آنجاق آچیقلاماراردان داها آنلاشیلدیغی اوزره، «بیرلیک دیرلیکدیر.» واریانتی داها درین معنا داشیماقدادیر.
دوره جامع آموزش ترکی آذربایجانی – فایل pdf + فایل صوتی
لینک کانال تلگرام:
https://t.me/azmiaz_org_azt/608
ٔکامئنت یوخدور